Met ‘Marktplaats 76’ brengt Needcompany een ontluisterend wrang, pervers en al even hilarisch portret van onze westerse samenleving en de manier waarop we trauma’s verwerken. 't Is zomer en 't is feest in het dorp. ’t Is te zeggen, feest: het dorp herdenkt die dramatische dag dat een explosie het dorp van talloze levens en zijn levenslust beroofde. Geen terreurdaad, maar een ontplofte gasfles in een kraampje was de boosdoener. De fontein van de liefde op het marktplein staat sindsdien in de stellingen, droog en al even onvruchtbaar als de rest van het dorp. ‘We gaan u een verhaal vertellen, maar ge moet er wel zelf bij helpen’, zegt regisseur Jan Lauwers bij aanvang. Hij staat zelf mee op scène in Marktplaats 76 als ceremoniemeester, verteller, commentator bij deze Griekse tragedie. Want daar heeft het veel van weg, als je ziet hoeveel rampspoed hier over de dorpsbewoners wordt uitgegoten. Alsof de explosie zelf nog niet voldoende is, springt de dag van de herdenking een van de weinig overgebleven kinderen uit het raam. Zijn moeder, de bakkersvrouw, pleegt zelfmoord net op het moment dat haar andere vermiste kind zich eindelijk weet te bevrijden – het heeft 76 dagen opgesloten gezeten in de catacomben onder de fontein waar het als seksslaafje voor de loodgieter diende. Onderwijl weeklaagt vanuit haar rolstoel de slagersvrouw die haar man niet langer ten laste wil zijn. De straatveger in feloranje outfit, Sweeper – geen naam, slechts functie – ziet het allemaal met lede ogen aan. Vanuit de lucht krijgt hij versterking, wanneer een reddingssloep van plastic speelgoeddiertjes uit de hemel naar beneden dendert met aan boord Squinty. Samen met Sweeper vormt hij die woordeloze massa van de aangespoelde migranten. Ze leven in barakken aan de rand van het dorp en worden door de dorpsgemeenschap met de nek aangekeken. In hun feloranje pakken blijven zij echter geen arbeiders maar worden ze monniken die steeds meer dorpsbewoners bekeren tot een nieuwe wereldorde. De ware redding komt echter van het postorderbruidje van de loodgieter, de exotische Kim-Ho, die in het cachot belandt wegens medeweten van wat haar man uitvrat. Het zal uiteindelijk deze Michèle Martin zijn die als hoer de lusten in het dorp weer opwekt en de bron weer vruchtbaar maakt met het baren van een wel bijzonder groot kind. Duivel in eigen gedachten Veel verbeeldingsvermogen vergt dit verhaal niet, of het nu de fictie van Lars Von Triers Dogville dan wel de realiteit van Dutrouxs Marcinelle in herinnering brengt. Marktplaats 76 laat zich lezen als een alternatieve katholieke parabel, een sociaal manifest, een satire op herdenkingsplechtigheden en een democratisch rechtsstelsel waar niemand verantwoordelijkheid durft te nemen en zoveel meer. In vorm is het een compositie die de vier seizoenen overspant, spreekt het de horreur en humor van het Duits cabaret, combineert het brechtiaans theater met grootse opera, en zet het kitsch versus punkattitude. Het doet bijwijlen pijn aan de ogen en oren: de samenzang zorgt in zijn onvolmaaktheid voor kippenvel, de dans staat in zijn uitgepuurde esthetiek haaks op de chaos aan emoties, en de verkrachter bengelt kolderesk hoog in de nok van het theater. We zien Jan Lauwers van aan de zijlijn mee musicerend en debiterend vol genot kijken naar zijn spektakel, zijn danse macabre. Regisseren: dat is God en duivel zijn in eigen gedachten. […] Het lef waarmee Lauwers zijn visie voor onze voeten werpt, het is een splinterbom waarbij je niet ongeschonden buiten komt. Deze voorstelling heeft meer straffe ideeën in petto dan veel andere artiesten in een heel oeuvre hebben. Dat is enkel de groten gegeven: niet zuinig moeten zijn op inspiratie. Een onuitputtelijke bron.