Grote kunst op de Salzburger Festpiele, in de stad en op het land Momenten van niet-overbugging Met “Het Hertenhuis” van Jan Lauwers werden maandag de Festspiele op Pernerinsel geopend, een opvoering die ook te zien is als onderdeel van een trilogie. Een hart-verruimende avond. Margarete Affenzeller Hallein – Herten (uit rubber) vallen vanuit de theaterzolder naar beneden en maken bij het neerploffen geluiden die door merg en been gaan. Meestal zijn het rompen met bengelende stompjes poten. De geweien hangen ernaast aan kapstokken. Zo wordt er geschoten op Pernerinsel in Hallein. Rubberen schapen en andere wilde dieren worden op verrijdbare frames gestapeld, of liggen op een rij aan de achterkant van het lichte, brede podium in het voormalige industriegebouw, een gebouw dat sinds het begin van de jaren 1990 door de Salzburger Festspiele met succes wordt gebruikt als theaterplaats. Theatermeester Thomas Oberender kon dit jaar voor het grote off-theater – dat nog niet is aangetast door de smog van het stadstheater en dat zich uitstekend leent voor theateravonden buiten categorie - de Vlaamse kunstenaar Jan Lauwers engageren, die met zijn gezelschap Needcompany en de première van “Het Hertenhuis” naar Salzach trok. Dit derde deel van zijn trilogie “Sad Face / Happy Face” - waarvan ook het stuk “The Lobsterhop” en de meesterlijke productie “Isabella’s Room” deel uitmaken - trok bij de première op maandagavond een spoor van verlichting door een intreurig verhaal, dat werd ingezet door de dood van een oorlogsfotograaf, de broer van danseres Tijen Lawton. Lauwers gebruikt het verdriet en het verlies van een geliefde als thema, en hij gebruikt kunst als een middel om afstand te creëren. In een parallelle opvoering met zowel sprookjes- als drama-elementen opent Lauwers steeds meer onbekende, door de toeschouwer zelf te bedenken tussenruimtes. Zij waaieren uit. Hij laat op choreografisch, beeld- en tekstueel-lyrisch gebied sprookjesachtige elementen (mensen met belachelijke hobbitoortjes) corresponderen met de grote (Griekse) tragedie (scènes die in koorgezangen overgaan) om deze dan kort voor het ineenvloeien toch op zichzelf te laten bestaan. Deze momenten van niet-overbrugging houden de toeschouwers bezig. Ook de plot beantwoordt aan dit gegeven: in de door oorlog geteisterde bergen leidt een matrone (Viviane De Muynck) een familiebedrijf dat leeft van de verkoop van hertengeweien. Een oorlogsfotograaf brengt de dode dochter naar het hertenhuis (de aankleedscène is ontegensprekelijk een van de allergrootste theatermomenten); hij werd ertoe gedwongen haar te doden, om het leven van haar eigen dochtertje te redden. Vanaf hier vertakken zich - in de vreedzame aanwezigheid van de plastic herten - alle mogelijke verhaallijnen, die wraak of genade inhouden, dood of leven, afhankelijk van het gegeven en het moment: Sad Face / Happy Face. Dit is een mooie neerslag van een totaalkunstwerk, een kunstvorm die in België een goede voedingsbodem heeft en er zijn ontplooiingskracht vindt (zie ook Jan Fabre). Sedert meer dan twintig jaar staat het gezelschap Needcompany (gesticht werd door Jan Lauwers en Grace Ellen Barkey) op de hitlijsten van de festivals. En reeds lang straalt Jan Lauwers kunst uit naar de huidige regiestars zoals Stefan Pucher, René Pollesch of Michael Thalheimer. Een verruiming van het theater – en van het hart.