‘We go on and on and on and on…’ Met dit aanstekelijke refreintje sloot De kamer van Isabella (2004). Het stuk vormde het eerste luik van een trilogie waarin Jan Lauwers – theatermaker, beeldend kunstenaar en artistiek leider van het Brusselse gezelschap Needcompany – op zoek ging naar geluk ondanks de rampspoed die elk leven treft. Isabella’s Room ontstond na het overlijden van Lauwers vader. Het slotstuk van de trilogie Het Hertenhuis (2008) groeide uit het gruwelijke nieuws dat een van de danseressen kreeg. Haar broer, een oorlogsfotograaf, was op het verkeerde moment op de verkeerde plaats en bekocht dat met zijn leven… Na deze indrukwekkende Sad Face / Happy Face-trilogie broedde Lauwers op nieuw werk. Het resultaat is The Art of Entertainment oftewel De kunst der vermakelijkheid. De creatie steekt tevens de lont van een feestjaar aan. Needcompany viert zijn 25-jarig bestaan. [...] FAKE TELEVISIESHOW EN LISTIGE REGIE Het is een bij aanvang ietwat weifelende Roofthooft die ons amper overtuigt van zijn aversie tegen het leven en het acteren. Alsof hij het niet echt meent. Het duurt even voor hij zijn plaats vindt tegenover een imposante en subtiel hilarische Viviane (alias Liliane) De Muynck. Ook Grace Ellen Barkey (die Gena, de minnares van Waner, vertolkt) heeft aanlooptijd nodig. Ook zij lijkt haar rol te spelen zonder het hartgrondig te ménen. Net als de acteurs lijken ook de dansers (een virtuoze Misha Downey en Julien Faure) niet meteen ‘hun draai’ op de scène te vinden. Ze buitelen en stommelen onvermoeid over de scène, alias de bont en met veel glitter vormgegeven ‘opnameset’ van de show. En ze stoeien met de 'Japanse hap' (danseres Yumiko Funaya) die Roofthooft als laatste maal zal verorberen. Zelfs de ‘cameravrouw’ Elisabeth (een sensuele Eléonore Valère) zoomt altijd op de verkeerde momenten in op de gezichten en andere lichaamsdelen van haar medespelers. ‘Maar wat is hier in godsnaam aan de hand?’, vroegen we ons tijdens de voorstelling af. ‘Kan Lauwers het niet meer? Waarom blokt hij elke scène af in de plaats van ze helemaal te laten open bloeien? Zelfs Roofthooft blokt hij af, zomaar te midden een monoloog (of de veelbelovende aanzet ertoe) over de kunst van het acteren. Elk innemend dansmoment breekt hij af en laat hij verzanden in slapstick. Dit kan toch de bedoeling niet zijn? Toch?’ Plots begrepen we het. Dit is net wél de listig gecomponeerde bedoeling van Lauwers. Zijn talent om beeldende kunst, dans, gesproken en gezongen woord en muziek tot een overweldigend, narratief en aangrijpend kluwen te maken, remt hij hier even moedig als meesterlijk af. Waarom? In De kunst der vermakelijkheid klaagt hij de eeuwige, geile hang van de media en performers tout court naar seks, spektakel en opgeklopte ‘authenticiteit’ aan. Hoe kon hij dat beter doen door net het mechanisme van entertainen te ontwrichten op zijn scène? Dat vergt lef. En dat is meteen Lauwers statement: het ontbreekt de podiumkunsten aan lef om in te gaan tegen de honger naar vertier, voyeuristische taferelen en blind spektakel. Kunst is entertainment, aldus Lauwers, op voorwaarde dat die kunst ontstaat van noodzaak en respect voor mens en maatschappij. Kunst ver-maakt: het kan iemand ontspannen én zijn blik op het leven veranderen. Vandaar: De kunst der vermakelijkheid. “Theater is een vrijplaats om te denken. Het is een traag medium en we moeten het veel ernstiger nemen. Ik ben een enorme pleitbezorger voor theater geworden en dat was ik tien jaar geleden absoluut niet. Misschien kunnen we via theater de functie van kunst herontdekken?” Dus koos Lauwers ervoor om de scènes net iets stroever te laten vloeien, de emoties net iets minder welig te laten tieren en de dans wankel te choreograferen. Kortom, hij weert de tedere en opdwepende schoonheid uit zijn taal en bepleit zo haar noodzaak. Zo doet De Kunst der vermakelijkheid in de eerste plaats nadenken over de mechanismen van entertainen. Lauwers overtuigt als criticaster van de holle entertainmentindustrie, van het gebrek aan noodzaak onder theatermakers en van het misbruiken van schoonheid. [...] De kunst der vermakelijkheid laat inzien dat theater zowel kunst als entertainment is die nood heeft aan integere en vernuftig gecomponeerde schoonheid. Precies door net te zuinig te zijn op indrukwekkende beelden en dito woorden.