Liefde en eenzaamheid in de hel ****

Jan Lauwers brengt met Begin the Beguine een claustrofobische vertelling over eenzaamheid, teleurstelling en schone schijn. Een voorstelling tussen regenboog en vagevuur.

De Amerikaanse regisseur, acteur en scenarist John Cassavetes (1929-1989) schreef Begin the Beguine vlak voor hij zichzelf dood dronk. Hij heeft het stuk nooit zelf kunnen regisseren, maar hoopte dat het in de 21ste eeuw zou worden opgevoerd. Vijfentwintig jaar lang lag de tekst in een schuif bij de erven Cassavetes. Het was wachten op de juiste man op de juiste plaats. Alle puzzelstukken vielen op hun plaats toen Jan Lauwers vijf jaar geleden door het Weense Burgtheater werd gevraagd de tekst te ensceneren. Nu is er de herwerking, met Lauwers’ eigen dochter Romy Louise in een van de glansrollen.

De setting is een afgelegen kustdorp ergens aan de rand van Europa, “wit en zanderig, zonder hoop”. Het is de eindhalte voor twee uitgerangeerde mannen die het er nog eens goed van willen nemen voor hun leven van de kliffen stort. De Spaanstalige acteurs Gonzalo Cunill en Juan Navarro verlustigen zich in hun rollen van Gito en Morris. Het plan is zich tegoed te doen aan prostituees tot de dood erop volgt, een premisse die doet denken aan de film La Grande Bouffe (1973) waarin een groep mannen zich terugtrekt in een huis op het platteland om zichzelf dood te eten.

Daar komt als vanzelf een stevige portie existentiële chaos en hysterie bij kijken. Naakt en giechelend rollebollen ze over de scène, opgehitst door hun ingehuurde meisjes. Maar tussen de vrijpartijen door zijn er de emotionele breakdowns, de gitzwarte, zelfdestructieve mijmeringen over het gefaalde leven. Het besef van een innerlijke leegte die hen panische oerkreten ontlokt. En hoewel Morris graag wil geloven in zijn “regenboog van geluk”, lijkt het er toch vooral op dat de mannen vastzitten in een gekmakend vagevuur.

De ene wil seks, de andere wil een schijn van liefde. Op het eerste zicht lijkt het niet meer van deze tijd: de vrouwen op scène zijn steevast prostituees, uitgebuite seksslaven die zich moeten plooien naar de grillen van de mannen. Maar uiteindelijk zijn zij het die overeind blijven en de mannen op hun mislukking wijzen. Terwijl Gito en Morris zich rond hun desillusies opkrullen, wandelen de hooggehakte vrouwen zelfbewust over hen heen.

Begin the Beguine is donker en koortsig, even flamboyant als ijselijk mistroostig. Lauwers heeft het stuk spaarzaam in beeld gebracht met behulp van slechts een paar stoelen en kledingrekken. De rest wordt overgelaten aan de fantasie. Want dit stuk gaat over verbeelding, schone schijn en de chauvinistische illusie van mannelijkheid. De mannen proberen zich de liefde van de prostituees in te beelden: “Kan ik je betalen om me leuk te vinden? Het hoeft niet echt te zijn. Doe alsof je me leuk vindt.” Maar ze komen bedrogen uit en maken een zielige vertoning van zichzelf. Lauwers tekent voor een claustrofobische trip langs eenzaamheid, teleurstelling en de hysterische losbandigheid die opflakkert wanneer het einde nadert.