Wanneer Prospero op het einde van The Tempest zijn boeken weggooit, zegt hij: “Ondanks alle wijsheid en kennis die onze beschaving ons heeft bijgebracht, hebben we niets geleerd.”

In de twintigste eeuw moest God het afleggen tegen een rotsvast geloof in de toekomst. De toekomst-god creëerde atoomenergie, perfecte vechtmachines en meer dan 400 oorlogen sinds de tweede wereldoorlog. Vervolgens werd hij vervangen door een rotsvast geloof in warrige dingen als fundamentalisme en etnische zuiverheid, met als gevolg nog meer haat en moord. De akeligste uitdrukking van die haat is de genocide op de joden door zijn professionele doeltreffendheid.

De grootste en de brutaalste was de uitmoording van meer dan 70 miljoen indianen midden 16e eeuw, het tijdperk waarin Shakespeare The Tempest schreef. De kracht van Shakespeare zit voornamelijk in zijn weigering om morele standpunten in te nemen als kunstenaar. Dat laat hij over aan de toeschouwer. Uit Prospero’s laatste monoloog blijkt echter dat Shakespeare als humanist zeer zwaar ontgoocheld is.

Toen ik aan mijn bewerking van The Tempest begon, stemde er in mijn geboortedorp Hoboken 37% op een neo-fascistische partij en kreeg de leider hiervan het grootst aantal voorkeurstemmen in heel België. “We zullen nooit iets leren van de geschiedenis” is een cliché zo groot als een concentratiekamp.
(Jan Lauwers)