The House of Our Fathers (ontstaan uit Deconstruction, 2007)
Installatie 20m x 5m x 5m 


"Na de dood van mijn vader heb ik zijn huis, wat door zijn afwezigheid een ander huis was geworden, aan een grondig onderzoek onderworpen. Het huis zelf was door hem ontworpen en ik ben daar geboren en getogen. 
Ergens in de kelder, achterin een gammele kast, stond een glazen weckpot met daarin, op sterk water, het hart van een mens. Niemand heeft me ooit verteld waar dat hart vandaan kwam. Op de bovenste verdieping van het huis stond een glazen stolp met daarin een Egyptische dierenmummie in de vorm van een omgekeerde L, 36 cm hoog. We namen het mee naar het plaatselijke ziekenhuis, waar mijn vader als arts nog aan verbonden was, en lieten er röntgenfoto’s van maken. Het bleek een jonge baviaan te zijn. Ook van dit object weet ik niet waar het vandaan komt. 

Deze twee objecten hebben een eigen, voor ons onbekende geschiedenis, die het ontstaan van verhalen toelaat. Ik heb ze dan ook een centrale plek gegeven in mijn gedachten rond The House of Our Fathers. Deze objecten zijn letterlijk uit hun eigen verleden weggerukt. Het hart komt misschien uit het oosten (in die tijd (1950) werden veel organen en skeletten uit India naar westerse universiteiten gebracht als studiemateriaal), de baviaan, waarschijnlijk geroofd uit een graf in Egypte, en gesmokkeld naar Europa. 

Geschiedenis wordt steeds door individuen geschreven en is nooit een objectief verslag. Wat betekent de eigen geschiedenis tegenover de algemene geschiedenis? Kunnen we een geschiedenis schrijven die zinvol is? Wat betekenen deze objecten als ze een andere geschiedenis krijgen? Dat is de essentie van het huis. Een confrontatie aangaan met een verleden dat steeds veranderlijk is. Wat betekent dan geheugen? De hedendaagse kunstgeschiedenis wordt volledig politiek bepaald. De invloed van de kunstmarkt en de verschuivingen van welvaart in onze samenleving, gekoppeld aan de invloed van religies is groter dan ooit. Wat betekent dit huis in deze context?  

Ik bouw een huis. Een verplaatsbaar huis. Elk detail van het huis is een autonoom, niet functioneel, kunstwerk. Een gastvrij huis. Waar mensen worden uitgenodigd iets te betekenen in dit huis.

Het grootste verschil tussen theaterwerk en beeldend werk is het gebruik van de tijd van de waarnemer. In theater bepaalt de maker de tijd van de waarneming van een beeld. Bij een ‘beeldend’ kunstwerk bepaalt de waarnemer zelf zijn tijd. In mijn theaterwerk gebruik ik het begrip grensbeeld. Een grensbeeld is een beeld dat, doordat ik de normale tijdsduur van de waarneming verleng, de tijd krijgt om door te dringen in de hersenen van de waarnemer. Dit beeld maakt dan geschiedenis bij de waarnemer. Het beeld wordt herinnering. Op dat moment valt het onderscheid tussen een grensbeeld (in het theater) en een beeldend werk weg. Als kunst niet doordringt in de herinnering van de waarnemer bestaat het niet. 

Met Needcompany ben ik steeds aan het experimenteren met tijd. In de museale installaties brengen we performances die een dag lang duren en bepaalt de waarnemer zelf hoe lang hij een actie wenst waar te nemen. De plaats (in dit geval het museum) en de actie (het theater) worden in deze acties gedeconstrueerd door de subjectiviteit van de tijd bij de waarneming. Deze installaties zijn dus de noodzakelijke brug tussen de twee media waarin ik werkzaam ben." 

Jan Lauwers