Zeven uur durend theaterstuk van Jan Lauwers en Needcompany voor een enthousiast publiek op vrijdagavond: minutenlang applaus en staande ovaties op Perner-Insel in Hallein. ‘Als het gebeuren in je herinnering blijft hangen, dan hebben wij goed gepresteerd’, zegt de Belgische kunstenaar en theatermaker Jan Lauwers in het programmaboekje van ’Sad Face/Happy Face’. Zijn Needcompany hoeft zich hierover helemaal geen zorgen te maken: de ongeveer zeven uur durende trilogie (met twee pauzes van 30 minuten) die op vrijdagavond op de Salzburger Festspiele voor het eerst in zijn geheel werd opgevoerd, oogstte op Perner-Insel in Hallein minutenlang applaus en een verdiende staande ovatie. Een indrukwekkende theaterervaring – een kippenvelmoment! Vier jaar lang heeft Lauwers aan het geheel gewerkt: in 2004 ontstond ‘De kamer van Isabella’, twee jaar later ‘De Lobstershop’. Beide stukken kenden wereldwijd een groot succes en wisten tenslotte ook Thomas Oberender, de chef-theatermeester van Salzburg, te overtuigen. Hij gaf de opdracht om een derde deel uit te werken. Vorige maandag ging ‘Het Hertenhuis’ in Hallein in première, en gisteren kon men voor het eerst de drie delen (met ondertitel: ‘Drie verhalen over menselijkheid) na elkaar bekijken –een blik in het verleden, in de toekomst en ten slotte ook in het heden. ‘Elk van deze drie verhaal is gebaseerd op de realiteit,’ vertelt Lauwers. Dat gegeven werd dan fictioneel verder uitgesponnen. En in alle drie de situaties manifesteert de Belg zich als passioneel verteller: in ‘De kamer van Isabella’ blikt de protagoniste (gespeeld door Viviane De Muynck) nauwkeurig geënsceneerd terug op haar leven, dat alle hoogte- en laagtepunten en alle beloftes en leugens van de 20ste eeuw heeft gekend. In de aanvankelijk heerlijk absurde en op het einde indroevige ‘Lobstershop’ worstelt een geneticus met de verwerking van de dood van zijn zoon, en hij moet mede aanschouwen hoe de auto’s beginnen te branden in de voorsteden. In ‘Het Hertenhuis’ tenslotte, dat lichamelijk en emotioneel misschien wel het intensiefste, maar ook het lang(dradig)ste stuk is, dringt de Joegoslavië-oorlog binnen in het leven van een hertenkwekersfamilie: een oorlogsfotograaf moest namelijk een familielid doden, en nadien zoekt hij de getroffen familie op. ‘Het zijn drie verschillende en volkomen losstaande verhalen over de menselijke natuur,’ verklaart Lauwers. De afzonderlijke delen worden samengehouden door het fantastische ensemble, dat gedurende die zeven uren slechts minimaal gewijzigd wordt – en wat de groep presteert is in één woord fantastisch: hoe de verhalen worden opgebouwd en worden uitgesponnen, hoe alles draait om leugens en lijden, om het omgaan met de dood (alle doden spreken nog steeds met de levenden), het verwerken van verdriet en de hoop in het algemeen. Niettegenstaande de sceptische blik op ‘de wereld daarbuiten’, en niettegenstaande de tragiek slaagt Lauwers erin om de trilogie een verzoenende noot, een bijna optimistische ondertoon mee te geven. Het zouden de verhalen kunnen zijn van Alexander Kluge, die zich als miniaturen invoegen in het wereldgebeuren. En daarbij worden dan telkens weer zachte, soms ook hardere popsongs (te vergelijken met een Grieks koor) ingezet. ‘What A Waste Of Time Is Pain’ zingt Needcompany in ‘De kamer van Isabella’, en op het einde van ‘Het Hertenhuis’ komen we tot de conclusie dat wij allemaal ‘kleine mensen met een groot hart’ zijn – kampvuurstemming inbegrepen. Lauwers nam zelf nam de inleiding tot het stuk voor zijn rekening, aanvankelijk nam hij deel aan het gebeuren als waarnemer en ondersteunende kracht op het podium, dan verdween hij echter op de achtergrond. Maar zijn enscenering bleef altijd en overal overduidelijk: er worden altijd verschillende delen van het podium tegelijkertijd bespeeld, altijd voegen licht, dialoog, muziek, spel en dans zich samen tot een coherent geheel, telkens weer wordt de tekst politiek actueel en dankzij de meertaligheid en de duidelijke thematiek universeel begrijpelijk. Voor deze marathonvoorstelling waren er weliswaar nog enkele plaatsen vrij; maar diegenen die het gewaagd hadden te komen, hebben er zeker geen spijt van gehad. Jan Lauwers en Needcompany zorgden voor een humoristische, filosofische, tot nadenken stemmende - in een woord ontspannende - theateravond. En het zal velen wellicht verheugen dat zowel de muziek als de teksten op cd en in boekvorm (Fischer Verlag) verkrijgbaar zijn. © SN/SW