Jan Lauwers neemt opnieuw het werk van een oude liefde ter hand met Needcompany’s Macbeth. Wie Lauwers’ twee vorige Shakespeare-ensceneringen kent, weet dat hij zich aan een eigenzinnige versie mag verwachten.

Al in 1990 baarde hij opzien met een hoogst opmerkelijke Julius Caesar. De tekst was sterk ingekort, de cast beperkt tot zeven acteurs. Het decor bestond uit houten hobbelpaarden, microfoons en een in marmer uitgevoerde tekening van Lauwers zelf. Het resultaat was een uitgepuurde en tot haar essentie herleide Shakespeare-productie die veel bijval oogste.

In Lauwers’ tweede Shakespeare-produktie, Antonius und Cleopatra (1992), concentreerde hij zich op de figuur van Antonius die heen en weer geslingerd wordt tussen zijn passie voor Cleopatra en zijn politieke aspiraties.

Macbeth wordt wel eens de bloedigste van alle Shakespeare-tragedies genoemd. Bloed is dan ook de leidraad in deze interpretatie, samen met de vraag hoe een mens kan verworden tot een niets ontziende moordenaar. De gedachtengang van het personage Macbeth en de evolutie daarin staat centraal. Vasthouden aan een historische interpretatie zou een verkeerde visie zijn, als Shakespeares werk zo rijk is en zoveel essentieel menselijke elementen aanbiedt, dat men via de kernthema's van Macbeth een hedendaagse zoektocht kan opzetten naar het goede en het slechte in de mens en wat dat vandaag de dag betekent.

Jan Lauwers zegt hierover: “Het zou een historische leugen zijn indien je het verhaal letterlijk zou nemen. Macbeth was in werkelijkheid een goede brave koning die vijftien jaar in vrede geregeerd heeft. Het gaat dus niet om het verhaal: theater gaat over het gevoel dat men de avond zelf waarneemt: dat is het mooie en het kwetsbare van het theater als medium. In kunst is alles al verteld, wat overblijft is voelen.

Wat we met deze zoveelste versie van Macbeth hebben getracht te bereiken is de poëzie van Shakespeare weer te geven. Het is een taal die men onmogelijk onmiddellijk kan begrijpen. Ook in Engeland zie je het merendeel van het publiek met een tekstboek de voorstelling volgen. Vandaar dat het voor ons eerder de bedoeling was een totaalgevoel te creëren, een artificieel tijdsbesef te ontwikkelen.

In die optiek is het een radicale voorstelling met een klassieke structuur, een conservatief taalgebruik, wars van enige actualisering, omdat ik geloof dat kunst nooit actueel kan of mag zijn. Men zou van Macbeth een Sadam Hoessein kunnen maken maar dan treedt je in een anekdotiek die afbreuk doet aan de meerwaarde die Shakespeare er in heeft gelegd.”

Dubbelzinnigheid beheerst het hele stuk. "Schoon is lelijk, lelijk is schoon", zegt Macbeth in het begin en dat is slechts één voorbeeld van 'wat er is of wat je ziet, is er of zie je tegelijkertijd ook niet'.

Het verhaal is genoegzaam bekend. Macbeth en Banquo, die voor hun Schotse koning Duncan een opstand neersloegen, ontmoeten heksen, die Macbeth en Banquo’s nazaten het koningsschap voorspellen. Daarom vermoordt Macbeth, aangezet door Lady Macbeth, zijn koning en enige dienaren, als die in zijn slot overnachten. De zoon van de koning, Malcolm, vlucht. Macbeth schuift de verdenking op hem en wordt zelf koning. Dan huurt hij moordenaars voor Banquo en diens zoon. De zoon ontkomt, Banquo wordt gedood. Maar, Macbeth en Macbeth alleen, ziet zijn geest verschijnen bij het feestmaal, dat door zijn vreemde gedrag wordt verstoord.

Dan laat Macbeth het gezin uitroeien van Macduff, die zich in Engeland aansloot bij Malcolm, die met een leger oprukt. Macbeth verliest aanhang.

Lady Macbeth, door wroeging gekweld, slaapwandelt en wast vergeefs de denkbeeldig nog met bloed bevlekte handen. Zij vindt haar einde in waanzin en zelfmoord.

Macbeth vertrouwt op nog andere voorspellingen van de heksen, die hij echter verkeerd interpreteert.

De tekst Macbeth werd voor het eerst gepubliceerd in 1623 in de zogeheten ‘First Folio’, een bundeling van alle Shakespeare-teksten (behalve Pericles). De Engelse tekst die vandaag in de boekhandel ligt, is het resultaat van vele jaren minutieus redactiewerk, met als doel de tekst te verduidelijken en ook vandaag nog leesbaar te houden.

Macbeth werd voor het eerst opgevoerd in 1606, waarschijnlijk voor King James I zelf. Verder bestaat er ook nog een volledig ooggetuigenverslag van het stuk in 1611. Vanaf 1663 werden er dans en zang aan toegevoegd, naar de geest van die tijd en die fel gewijzigde versie is blijven bestaan tot in de 19de eeuw.

In de tweede helft van onze eeuw werd Macbeth regelmatig in bewerkte versie gebracht, er werden ook filmversies van gemaakt door Roman Polanski, Akira Kurosawa en Orson Welles.