De nieuwe voorstelling van Jan Lauwers die in Avignon voorgesteld werd, Le Bazar du homard, geschreven in het kielzog van het enorme succes van De kamer van Isabella, vertoont heel wat overeenkomsten met dat stuk. De vorm, halverwege tussen verhaal, maffe musical (deze keer met een sterke country-inslag) en hedendaagse dans. Het voortdurend vermengen van droom en werkelijkheid. De vreemde, tegelijk grappige en prachtige kostuums, soms even sprekend als degenen die ze dragen, zoals Axels witte pak, deels bezet met uitrafelende pailletten. En dan zijn er de acteurs: Hans Petter Dahl, danseres Tijen Lawton, Benoît Gob die Vladimir en de eerste gekloonde beer speelt, Julien Faure als vluchteling-zeeman-kelner, Maarten Seghers als Salman, de eerste gekloonde mens, en Anneke Bonnema, de vertelster met de onweerstaanbare stem in elke gezongen passage. We mogen natuurlijk Inge Van Bruystegem niet vergeten als Nasty, en de uitstekende Grace Ellen Barkey in de rol van Theresa, Axels echtgenote. Alle personages zijn veel meer dan louter een personage; ze symboliseren elk op zich alle tegenstrijdigheden van onze maatschappij. De geneticus Axel goochelt met onze genen, maar is niet in staat om zijn zoon te redden als die getroffen wordt door een eenvoudige hartstilstand. Mo de vluchteling bezit geen identiteit: hij is wat zijn bezigheid van het ogenblik van hem maakt. Zelfs de gekloonde beer wordt een levende pluchen teddy die tv-spelletjes presenteert. De tv staat altijd aan … In Le Bazar du homard behandelt Jan Lauwers wel duizend vragen over de tijd waarin we leven. Onder een luchtig vernisje, innemend en gemaakt nonchalant, levert hij een uitmuntende tekst af waarin de angsten van de mens met een aangrijpende elegantie en oprechtheid aan bod komen. Hij is plastisch kunstenaar van opleiding en weet dus beter dan wie ook hoe hij een prachtige visuele wereld moet scheppen. Maar hij toont zich ook – of vooral – een begenadigde schrijver; nauwgezet, tegelijk vol fantasie en diep gravend in de complexiteit van de menselijke gevoelens. Hij zegt dat hij de tekst geschreven heeft “in de eenzaamheid van hotelkamers met de televisie altijd aan. Het cynische realisme en de romantische sentimentaliteit die meer en meer de hoofdtoon vormen in zowat alle gesprekken die vandaag de dag gevoerd worden, zijn daardoor onvermijdelijk aanwezig.” Alsof er eindeloos gezapt wordt, overloopt Le Bazar du homard alle angsten van deze tijd, om altijd terug te keren naar de enige vraag: die van leven en dood. De geneticus Axel probeert een nieuwe mens te scheppen die volmaakt is, zonder vrees of blaam. Tegen het einde van het stuk roept Theresa hem toe: “Jij wilde perfectie. Maar perfectie is zo voorspelbaar. De perfectie is monotoon. Geen lijden, maar ook geen plezier meer. Jouw nieuwe mens, hij gaat ten onder aan de monotonie.” Axel en Theresa zijn kapot van de dood van hun kind. De gruwelijke pijn, de beschuldigingen die men elkaar haast gedachteloos naar het hoofd slingert, de wens te sterven om niet langer te moeten lijden. Dat behoort allemaal tot de menselijke natuur, laat Jan Lauwers ons weten. Maar dat alles moedigt ons uiteindelijk ook aan om te blijven leven. Want, zegt Theresa met een hartverscheurende trefzekerheid: “Wij willen niet sterven. We vinden het leven het aangenaamste dat er bestaat, punt uit. En weet je, Axel, ik denk zelfs dat we gelijk hebben.” Jan Lauwers in Avignon: wat betekent een kreeft? De wind brengt loom de takken van de bomen in de Cloître des Célestins in beweging. De avondlucht is warm en zacht. In stilte, zoals bij de aanvang van De kamer van Isabella, betreden de acteurs van Needcompany het toneel. Twee aan twee gaan ze achter een micro staan. De nieuwe voorstelling van de Belg Jan Lauwers, Le Bazar du Homard, begint met een knipoogje naar het vorige stuk van het gezelschap en vervalt dan in slapstick wanneer Axel (een uitstekende Hans Petter Dahl) een belachelijk voorval vertelt. Hij had in een restaurant kreeft besteld, maar de kelner struikelde en de inhoud van de schotel kwam terecht op Axels mooie witte pak. Tot daar zitten we nog bij Chaplin; het publiek lacht luidkeels. Maar dan wordt het verhaal ingewikkelder. Mo, de kelner, is een vluchteling die het risico loopt zijn werk te verliezen. Er ontstaat een vechtpartij die op straat vervolgd wordt. Daar worden beide mannen aangereden door een vrachtwagen bestuurd door Vladimir, een Rus die men ervan beschuldigt kinderen te hebben verkracht, maar die de beste vriend was van Jef, de zoon van Axel en Theresa. Jef is gestorven op een strand. Jef die aanwezig is en beweert dat hij niet dood is, ook al is hij dat wel … Dezelfde levensdrift Alle onderdelen vertellen van het verrassende, boeiende, opmerkelijke patchwork dat Le Bazar du Homard uitmaakt, is onmogelijk. Ook zal niemand in staat zijn de vraag te beantwoorden die voortdurend terugkomt en waarmee de voorstelling ook besluit: “Wat betekent een kreeft?” Die vraag beantwoorden zou er eigenlijk op neerkomen te antwoorden op die andere eeuwige vraag: wat betekent het leven, wat betekent de dood? En net zoals bij de kreeftenvraag, zou Theresa wellicht haar dode zoon gewoon dit antwoord geven: “Dat zou ik wel willen weten, jongen”. Droom, nachtmerrie, aaneenschakeling van metaforen, dit is een donkerder en zwaarmoediger stuk dan De kamer van Isabella. Maar we merken er dezelfde levensdrift in op, dezelfde nood om ondanks alles te leven, zelfs wanneer het ergste, de dood van een kind, een koppel uiteenrukt. Jean-Marie Wijnants, Le Soir, 13 juli 2006